Struktura rodzajowa
Struktura rodzajowa terenów zielonych Czaplinka jest dość zróżnicowana. Na te zróżnicowanie wpływa wiele warunków wewnętrznych, określających kierunki i przebieg procesu zmian strukturalnych na określonym obszarze, jak i warunków zewnętrznych, określających zapotrzebowanie na określone rodzaje użytków miejskich. Największy udział, bo aż 55.4% przypada na lasy komunalne, jako szczególna forma w krajobrazie są wzorcem do kształtowania względnie zrównoważonych układów ekologicznych. Ogrody działkowe zajmują 26,1% powierzchni zieleni miejskiej, potem zieleń na prywatnych posesjach – 4,4 %. Pozostałe kategorie terenów zielonych jak parki, zieleń przy trasach komunikacyjnych, zieleńce, zieleń osiedlowa, zieleń cmentarna, zajmują 14% powierzchni ogólnej zieleni miasta.
| Wyszczególnienie | Wielkość powierzchni (ha) | Odsetek powierzchni (%) |
| Parki | 4,5 | 3,6 |
| Lasy | 68 | 55,4 |
| Ogródki działkowe | 32 | 26,1 |
| Zieleń tras komunikacyjnych | 4,3 | 3,5 |
| Zieleńce | 2,7 | 2,2 |
| Zieleń osiedlowa | 4,3 | 3,5 |
| Zieleń cmentarna | 1,3 | 1,06 |
| Zieleń na prywatnych posesjach | 5,5 | 4,4 |
| Ogółem | 122,6 | 100 |
Kwantyfikacja powierzchni niektórych kategorii zieleni jest podana w wartościach przybliżonych, z racji braku takich danych w Gminie. Na potrzeby pracy pozwoliłem sobie sam oszacować powierzchnie niektórych terenów zieleni, w miarę możliwości najdokładniej z rzeczywistością.
Parki
Parki to podstawowe kategorie zieleni urządzonej na terenach miast, decydujące w dużej mierze o estetyce miasta. Choć parkiem wd. klasyfikacji (Niemirski 1973) powinno określać się obszar o powierzchni przynajmniej 5 ha, to jednak dla celów praktycznych parkiem przyjmę określać grupę zadrzewień w rozumieniu mieszkańców miasta. W mieście są dwa takie parki. Jeden znajduje się przy ulicy Wałeckiej, bokiem równoległy do szkoły podstawowej nr. 2.
Jest on dawnym po ewangelickim cmentarzem, a z założenia cmentarnego zachowały się jedynie wspaniałe lipowe aleje dzielące go na kwatery (foto1). Podstawowy układ ścieżek ma kształt regularny. Cały park ma kształt regularnego prostokąta, jego powierzchnia wynosi 1,8 ha.
Foto 1. Pocmentarna aleja lipowa w parku przy ulicy Wałeckiej, jako dowód poprzedniej funkcji parku.
W strukturze gatunkowej parku dominują wspomniane lipy ( niektóre posiadają status pomnika ) , stanowią jakieś 78 % ogólnej liczby gatunków parku. Pozostałe gatunki to klony, buki, brzozy, kasztany, świerki i kilka ładnych egzemplarzy dębów. Obecnie park nie posiada zieleni krzewiastej. Kilka lat temu usunięto całkowicie ekspansywnie rozrastającą się śnieguliczke. Typowa dla cmentarza roślinność krzewiasta została widocznie usunięta wraz z nagrobkami. Występująca na początku parku niewielka połać trawiasta jest strzyżona kilka razy w roku.
Według aktualnego Normatywu Urbanistycznego wielkość parku nie spełnia warunków wielkości względem ilości mieszkańców. Dogodna lokalizacja parku dla mieszkańców miasta, sąsiedztwo szkoły podstawowej i przedszkola sprawiają, że park ten powinien być przedmiotem realizacji waloryzacyjnych. Zaleca się nowe nasadzenia szczególnie roślinności krzewiastej, która z odpowiednio kształtowanymi ścieżkami stworzy punkty widokowe. Dodatkowo można by dla iluzji powiększonej przestrzeni pomanipulować perspektywą stosując odpowiednie nasadzenia i wysokości terenu. Istnieją też bardzo realne możliwości rozszerzenia powierzchni parku na sąsiadujące tereny.
Ciekawym uzupełnieniem parku, które stanowi też dobre tworzywo dla przyszłościowych planów jest sąsiedztwo jeziora Czaplino (foto1).
Foto 1. Wolna przestrzeń oraz sąsiedztwo jeziora Czaplino obok parku zlokalizowanym przy ulicy Wałeckiej jako możliwość rozwoju parku.
Drugi park zlokalizowany przy ulicy Parkowej (foto3), jest większy, jego powierzchnia to 2,7 ha. Można by go ze względu na niektóre cechy podciągnąć pod park kultury i wypoczynku. Są w nim umiejscowione, amfiteatr, boisko i szereg innych elementów wyposażenia parków umożliwiających wypoczynek bierny i czynny. Można tu pograć w piłkę, pobiegać, wykąpać się na pobliskiej plaży, pospacerować pięknym bulwarem, który przechodzi przez park. Do niedawna były tu elementy parków jordanowskich, jednak zostały usunięte.
Foto 3. Jedno z wejść do parku przy ulicy Parkowej.
Wspaniała lokalizacja parku, ciekawe uformowanie terenu wraz z ciekawą roślinnością sprawiają, że park ten znakomicie pełni swoją funkcje i jest obiektem atrakcyjnym turystycznie. Obok parku znajduje się plaża miejska, boisko Lecha oraz budynki liceum, w których to w czasie wojny kształciły się załogi u-bootów.
Lasy
Szczególną rolę w krajobrazie miasta odgrywają lasy. Stanowią one podstawową bazę i wzorzec do kształtowania względnie zrównoważonych układów ekologicznych. W Czaplinku lasy zlokalizowane są w peryferyjnych rejonach miasta, zajmują powierzchnie 68 ha. Gmina ma dużą lesistość 41,3 %. (15074 ha). Na jednego mieszkańca przypada, więc blisko 1,25 ha lasu, co jest b. dużym wskaźnikiem. Większość powierzchni lasów to własność państwowa, kilka procent stanowi własność komunalną, pozostała, niewielka ilość jest w rękach prywatnych.
Foto 1. Wnętrze lasu w Czaplinku należącego do zasobów komunalnych.
Zasoby leśne Czaplinka obejmują 2 rezerwaty przyrody („Brunatna Gleba” utworzony w 1971 r.) i „Jezioro Prosino” utworzony w 1988 r. w 25 % wchodzi w zespół chronionego krajobrazu –Iński Park Krajobrazowy.
Lasy znajdują się pod Zarządem Lasów Państwowych. Są terenami wielofunkcyjnymi. Oprócz nadrzędnej funkcji ekologicznej, posiadają też inne właściwości; rekreacyjno-wypoczynkowo-zdrowotne, dydaktyczne, estetyczne, w ograniczonym zaś stopniu gospodarcze, wszystkie bowiem znajdujące się na terenie miasta lasy zaliczane są do I strefy ochronnej, w której normalne czynności gospodarcze podporządkowane są funkcji ekologicznej ( wpływ lasu na stosunki wody, ograniczenie erozji gleb ) oraz podniesienie estetyki krajobrazu, z tego względu uznaje się je od dawna za integralny składnik zieleni miejskiej. Lasy wpisane są trwale w układ urbanistyczny miasta jako jeden z jego funkcjonalnych elementów podlegających ochronie i restytucji (Chojnacki 1990).
W czaplineckich lasach dominują drzewostany sosnowe, co w dużej mierze jest odbiciem warunków siedliskowych. Poza tym występują tu lasy bukowe i mieszane.(foto1).
Foto 1. Las bukowy w Czaplinku w porze jesiennego przebarwiania się liści.
Postępujący proces obumierania lasów, charakterystyczny dla całego kraju, spowodowany jest ogólnym osłabieniem odporności drzew, o czym decydują zarówno czynniki naturalne ( biotyczne i abiotyczne ) i antropogeniczne. Do istotnych zagrożeń należy położenie lasów gminnych w strefie największego zagrożenia szkodnikami pierwotnymi. Stan taki wynika z dużego udziału gatunków liściastych, przewagi młodych drzewostanów i dużej powierzchni na gruntach ubogich oraz okresowo pojawiających się susz i wiatrów huraganowych. Istne zagrożenie, ale w mniejszej skali wywierają na lasy pożary, zwierzyna łowna, niekontrolowana turystyka, osuszanie terenów leśnych i przyległych ekosystemów. Z uwagi na ostatnio dużą atrakcyjność turystyczną miasta należy liczyć się ze wzrostem konfliktu pomiędzy gospodarką leśną i turystyką.
W celu poprawy stanu drzewostanów przeprowadza się przebudowę drzewostanów. Drzewa stare i chore są wycinane, a na ich miejsce sadzone są gatunki bardziej odporne.
Ogrody działkowe
W świetle Ustawy o pracowniczych ogródkach działkowych ( Dz. U z dnia 23 czerwca 1995, nr 95, poz. 486 ) grunty stanowiące własność Skarbu Państwa lub gminy przeznaczone w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego pod pracownicze ogródki działkowe przekazuje się nieodpłatnie w użytkowanie lub, po spełnieniu odpowiednich warunków, w użytkowanie wieczyste Polskiemu Związkowi Działkowców. Działkowców ustawy wynika, iż likwidacja pracowniczych ogrodów działkowych może nastąpić jedynie w wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych nadrzędnym dobrem gospodarczym lub społecznym, za zgodą Polskiego Związku Działkowców. Wydaje się, więc że pracownicze ogródki działkowe są stabilnym elementem w przestrzeni miasta i jako takie mogą być barierą zmian przestrzenno – strukturalnych.
Foto 2. Brama wejściowa na teren ogrodów działkowych w Czaplinku przy ulicy Szczecineckiej.
Foto 3. Roślinność ogrodów działkowych. Lokalizacja przy ulicy Pławieńskiej.
W Czaplinku występują 3 zgrupowania ogrodów działkowych, 2 zlokalizowane są przy ulicy Szczecineckiej i trzeci przy ulicy Pławieńskiej. Lokowane są one na peryferiach miasta. Zajmują powierzchnię 32 ha, podzielone są na kilku arowe działki. Stanowią więc 2,35 % powierzchni ogólnej miasta, a na jednego mieszkańca przypada 4,26 arów ogrodów działkowych. Zarządcą podobnie jak w innych miastach jest Wojewódzki Związek Działkowców.
Skromne środki pieniężne pochodzą głównie z dobrowolnych wpłat działkowców, co jest przyczyną poważnych trudności finansowych niektórych ogródków. Brak pieniędzy na niezbędne remonty i modernizację sprawia że, przypisywana ogródkom działkowym funkcja estetyczna nie zawsze realizowana jest w odpowiednim zakresie. W Czaplinku nie ma na tyle znaczącej degradacji środowiska przyrodniczego czy też sąsiedztwa uciążliwego by w jakimś stopniu ograniczyć funkcję gospodarczą ogródków działkowych. Ogródki pełnią wiele cennych funkcji- gospodarcza;- gospodarcza, wypoczynkowa, rekreacyjna, zdrowotna i ekologiczna.
Zieleń izolacyjna (tras komunikacyjnych)
Zieleń na obszarze miast stosuje się do wielu zadań:
-oddzielenie dzielnic przemysłowych lub uciążliwych zakładów przemysłowych od terenów mieszkaniowych
-ochrony przeciw wietrznej, przy czym, w zależności od położenia stosuje się pasma zieleni ochronnej
-ochrony przeciw śnieżnej przy szlakach komunikacyjnych
W miastach istotnym typem zieleni jest zieleń towarzysząca obiektom komunikacyjnym. Towarzyszyć może ona różnej trakcji; - kolejowej, tramwajowej, kołowej, rowerowej i pieszej.
Foto 1. Stare jesiony jako zieleń towarzysząca bulwarowi spacerowemu nad jeziorem Drawskim.
Foto 1.Aleja lip przy ulicy Dworcowej.
W mojej analizie zajmę się, z racji, dominacji zielenią towarzyszącą trakcji kołowej.
Gmina Czaplinek zarządza na swoim terenie drogami o łącznej długości 96,059 km. w skład, których to, wchodzą drogi na terenie miasta o długości 10,035 km, oraz drogi na terenie gminy o długości 86,024 km. Do sieci dróg gminnych zalicza się również drogi wewnętrzne o niewielkim znaczeniu dla potrzeb ruchu kołowego, ale ogromnym znaczeniu dla rolnictwa. Ich zinwentaryzowana długość zamyka się w długości 67,839 km.
Przez Czaplinek przebiegają też drogi krajowe i wojewódzkie
-krajowa nr 20, 23
-wojewódzka nr 163, 171, 177
Duże znaczenie miasta w ofercie turystycznej kraju, powoduje silne obciążenie dróg miasta w sezonie letnim, co niekorzystnie odbija się na stanie zieleni przyulicznej, która też z braku środków finansowych nie podlega odpowiedniej restytucji i konserwacji. Brak jest działań rewaloryzacyjnych, nasadzeń nowych drzew i krzewów, wykonywane są jedynie prace o charakterze interwencyjno – porządkowym, wykonywane często w sposób niefachowy przyczyniają się do pogarszania stanu tej ważnej kategorii zieleni i zmian ilościowych. Powstają liczne przerwy w ciągłości pasa drzew, co obniża skuteczność ochronną. Narastające obciążenie środowiska w miastach w ostatnich latach skróciło listę gatunków nadających się do trudnych warunków miejskich, spowodowało to zamieranie gatunków do niedawna odpornych. Sporo też drzew zostało świadomie usuniętych. Stanowiły one zagrożenie dla ruchu lub nie odpowiadały normom obecnie obowiązującym. Docelowo zaleca się wymianę znacznej ilości nasadzeń zastępując je nowymi, spełniającymi aktualne wymogi.
Foto 1. Klony i krzewy ligustru jako roślinność przy trakcji kołowej w Czaplinku. Lokalizacja-ulica Wałecka.
W strukturze gatunkowej dominują klony, potem lipy, kolejno można wymienić kasztanowce, jesiony, topole w niższej zieleni - irgi, śnieguliczki, ligustry. W pewnej części jest też kilka linearnych grup głogów dwu szyjkowych. Są to drzewa dość stare i „wysłużone”.
Szacunkowa ilość tej kategorii zieleni wynosi 4,3 ha i jest sumą ilorazu, długości tras komunikacyjnych obsadzonych zielenią (3,6 km), względem pasa o umownej szerokości 12m.
Zieleńce
Zwarte tereny zieleni zlokalizowane w centrum zabudowy miejskiej, występujące samodzielnie lub w powiązaniu z dużymi obiektami np. użyteczności publicznej to zieleńce. Kompozycje zieleńców obejmują przestrzenie trawiaste, pojedyncze drzewa i krzewy bądź ich grupy oraz byliny. Charakterystyczna formą zieleńców są rabaty kwiatowe, trawniki oraz różnego rodzaju założenia przestrzenno – plastyczne wykorzystujące w kompozycjach drzewa, krzewy, byliny, trawy.
Zieleńce inaczej zieleń urządzona (przez którą rozumie się: trawniki, różanki, rabaty bylinowe, rabaty kwiatowe, ogrody oraz grupy drzew i krzewów) występują w każdym mieście, również w Czaplinku.
Foto 1. Zieleńce w postaci krzewów i roślinności trawiastej na skrzyżowaniu ulic: Wałeckiej, Złocienieckiej i Długiej
Z racji swoich funkcji estetycznych, dekoracyjnych, wypoczynkowych, ekologicznych, umieszczone są w mieście wszędzie tam gdzie można wykorzystać ich walory. Są to najczęściej rozjazdy dróg, skrzyżowania, sąsiedztwo budynków użyteczności publicznej (szkoły, urzędy, dworce, place zabaw itd.). Powierzchnia całkowita tej kategorii zieleni jest w chwili obecnej nieokreślona. W małym mieście, jakim jest Czaplinek nie zgłoszono dotychczas zapotrzebowania na takie informacje. Dla potrzeb pracy przybliżona powierzchnia – 2,7 ha.
W strukturze gatunkowej głównie występują tu rośliny o właściwościach umożliwiającym im przetrwanie w warunkach miejskich. Są to min. trawy, tawuły, śnieguliczki, irgi, berberysy, pięciorniki, niektóre róże, pigwowce, głogi, klony i inne.
Stan tej kategorii zieleni miejskiej w Czaplinku ze względu na zanieczyszczenia powietrza, gleby oraz złej gospodarki zielenią przedstawia się miernie. Należałoby wykonać wiele intensywnych prac konserwatorskich i restytucyjnych, na które niestety gmina aktualnie nie ma środków.
Zieleń osiedlowa
Zieleń osiedlowa to ważny element mikroklimatu osiedla, a równocześnie jedna z podstawowych form kompozycji i przestrzennego układu zespołu mieszkaniowego .
W Czaplinku 4 spółdzielnie mieszkaniowe skupiają kilka znacznych osiedli. W osiedlach tych zieleń podlega pod spółdzielnie. Powierzchnia jej wynosi 4,3 ha. Próbując kwalifikować ją wd. rozmieszczenia, celu, funkcji w osiedlu można wyróżnić:
- zieleń ciągów komunikacyjnych osiedli
- zieleń placów zabaw
- zieleń ochronna
- zieleń przyblokowa
Foto 1. Przykład zieleni osiedlowej na osiedlu przy ulicy Wałeckiej.
Foto 1. Zieleń osiedla przy ulicy Długiej
Struktura gatunkowa przedstawia się bardzo obficie. Występuje tu dużo cennych gatunków drzew i krzewów o typowych właściwościach roślinności osiedlowej, choć zdarza się spotkać gatunki nieodpowiednie (w myśl normatywów).
Stan zieleni osiedlowej w Czaplinku przedstawia się bardzo różnie. W osiedlu przy ulicy Długiej nad jeziorem Drawsko jest dość zadowalający podobna ocena jest osiedla „Leśników”, pozostałe osiedla to przykład złej gospodarki zielenią. Obraz osiedli czaplineckich w ogólnym bilansie wypada słabo. Nie ulega wątpliwości, że stan ten spowodowany jest przede wszystkim brakiem środków finansowych, ale też na pewno niedocenianiem tej kategorii zieleni przez mieszkańców, co uwidacznia się w bezmyślnym niszczeniu roślinności osiedlowej świadomie i nieświadomie.
Wyznaczając jakieś przyszłe kierunki poprawy stanu zieleni osiedlowej zaleca się:
-uszczelnienie ulic i arterii komunikacyjnych, co zapewni lepszą ochronę przed kurzem, hałasem, wiatrem i zbyt dużym nasłonecznieniem latem
-zwiększenie ogólnej ilości zieleni dla potrzeb estetycznych, rekreacyjnych i ekologicznych
-osłona i neutralizacja obiektów nieestetycznych (śmietniki, rozdzielnie).
-kreowanie i propagowanie proekologicznej mentalności w świadomości mieszkańców poprzez wykazanie wymiernych korzyści dobrego stanu zieleni
Zieleń skupiona na większym obszarze daje lepszy efekt niż zieleń rozdrobniona i skupiona. Tworzony jest mikroklimat sprzyjający żywotności tej roślinności poza tym zasięg ekologiczny zdrowego systemu jest na pewno większy. Wśród zabudowy osiedlowej i wokół niej powinny powstać większe skupiska zieleni np. parki, skwery, ogrody. Należałoby zaprojektować grupy roślinności wokół boisk, placów zabaw itp.
Działań takich wymagają szczególnie osiedla przy ulicy Kochanowskiego, Żeromskiego oraz ulicy Wałeckiej.
Cmentarze
W Czaplinku znajduje się jeden cmentarz komunalny na potrzeby miasta. Zlokalizowany jest przy rozwidleniu ulic: Szczecineckiej i Al. 7-go Kołobrzeskiego Pułku Piechoty (foto1). Cmentarz ten zajmuje powierzchnie około 4,25 ha, co stanowi nikły procent ogólnej powierzchni miejskiej. Jest podzielony na dwie części.
Przestrzeń pierwszej części cmentarza (1,75 ha) jest w pełni wykorzystana. Zakres prac pielęgnacyjnych dotyczy całego założenia, ogólnie oraz pojedynczych grobów, co z reguły wykonują najbliżsi zmarłych. Nie było możliwości rozbudowy przestrzeni cmentarza jako jednego obszaru, dlatego wyznaczono drugą część (2,5 ha), która znajduje się po drugiej stronie ulicy Szczecineckiej; na jej terenie znajduje się kaplica. Obszar ten ma duże możliwości rozbudowy-wyznaczania nowych kwater grzebalnych. Problem pochówków nie pojawi się prawdopodobnie przez wiele lat.
Foto 1. Zieleń starej części cmentarza przy Al. 7-go Kołobrzeskiego Pułku Piechoty.
Foto 2. Stare drzewa w drugiej części cmentarza komunalnego w Czaplinku, przy ulicy Szczecineckiej.
Lustracja zieleni na tych obiektach pokazuje przemyślane rozplanowanie roślinności względem kwater w pierwszej-starej części cmentarza. Cały cmentarz otoczony jest strzyżonym żywopłotem bukowym. Reprezentacyjna część, gdzie zlokalizowana jest kwatera żołnierzy polskich poległych w marcu 1945 r. w walce Czaplinek jest zagospodarowana w sposób właściwy, uporządkowany i stosowny.
Druga część cmentarza komunalnego ma całkiem odmienny układ zieleni. Powstał on na miejscu dawnego krajobrazowego parku, po którym zostały chaotycznie porozrzucane stare drzewa na całej przestrzeni cmentarza. Choć nie widać tu szczególnej analogii ze starą częścią to jednak odczuć tu można pewien klimat, typowy dla wiejskich cmentarzy.
Przy tej okazji warto wspomnieć o starym cmentarzu, niemieckim, który został zamieniony na park, oraz o cmentarzu żydowskim, po którym została stara brama.
Zieleń na prywatnych posesjach
Swoje miejsce w zieleni miejskiej, ma również zieleń na prywatnych posesjach. Dzielnice, skupiska domków jedno i wielorodzinnych są naturalnym elementem organizmu miejskiego. Integralną częścią otoczenia domków jest zieleń w różnym stopniu urządzona. Permanentny wzrost ilości takich obiektów w mieście, oraz wzmożona potrzeba obcowania z zielenią wpływają na wzrost areału, a tym samym zwiększenie oddziaływania ekologicznego tej grupy zieleni. Ujęcie jej w pracy wydaje się, zatem uzasadnione.
Zieleń taka może przybierać formę: rabaty, kwietnika, skałki, trawnika, żywopłotu, grupy roślin, soliter, sadu, warzywniaka, itp. Zależnie od tego przyjmują cechy ogrodów: ozdobnych, rekreacyjnych czy też spożywczych.
Jakość, stan i kształt tej zieleni bywa różny, zależy najczęściej od gustu, preferencji, zamożności i wiedzy gospodarza posesji. Zieleń przy niektórych posesjach jest zgodna z normami projektowymi, jednak w większości mamy do czynienia z plątaniną bez podstawowej wiedzy na temat: wymagań życiowych roślin, ich odległości względnej, czy też podstawowych zasad kompozycji. (foto1).
Foto 1. Przykład złej kompozycji w ogrodzie przydomowym.
Struktura gatunkowa obejmuje wiele taksonów drzew, krzewów, bylin, roślin jednorocznych, roślin wodnych, traw itd. W innej grupie są rośliny warzywne i owocowe.
Powierzchnia zieleni na prywatnych posesjach w Czaplinku wynosi 5,5 ha. Wartość ta jest szacunkowa. Obliczona została na podstawie ilorazu ilości domków jednorodzinnych względem, średniej powierzchni działki, jaką zajmuje w niej zieleń..
Foto 2. Zieleń w ogrodzie przydomowym, na posesji prywatnej.
Szczególne formy ochrony krajobrazu i przyrody
Ujęcie użytków ekologicznych w pracy ma charakter jedynie informacyjny. Zieleń taka, nie występuje w granicach miasta tylko na obszarze gminy, zatem nie jest wliczana do terenów zieleni miasta. W analizach wartości dotyczące użytków ekologicznych nie są brane pod uwagę. Znaczenie ekologiczne tych obszarów jest bardzo duże.
I. Rezerwaty przyrody
Rezerwat przyrody obejmuje obszary zachowane w stanie naturalnym lub mało zmienionym, ekosystemy, ostoje i siedliska przyrodnicze, a także siedliska roślin, siedliska zwierząt i siedliska grzybów oraz twory i składniki przyrody nieożywionej, wyróżniające się szczególnymi wartościami przyrodniczymi, naukowymi, kulturowymi lub walorami krajobrazowymi. W granicach gminy ustanowiono dwa rezerwaty przyrody:
- rezerwat glebowy „Brunatna gleba”
- ornitologiczny „Jezioro Prosino”
Rezerwat glebowy ma powierzchnie 1,7 ha. Zlokalizowany jest przy drodze do Połczyna Zdroju. Przedmiotem ochrony jest, zachowanie typowo wykształconej gleby brunatnej z wyraźnymi poziomami genetycznymi, porośniętej drzewostanem bukowym.
Zagrożeniem dla rezerwatu jest intensywna gospodarka leśna. W latach minionych prowadzono tu zręb całkowity, w wyniku którego została naruszona wierzchnia warstwa gleby. Istnieje także zagrożenie pożarowe.
Należało by sporządzić dokładny plan ochrony.
Rezerwat ornitologiczny zlokalizowany jest po wschodniej stronie drogi do Połczyna Zdroju. Obejmuje jezioro stanowiące środowisko życia rzadkich zwierząt i roślinności.
Przedmiotem ochrony jest tu zachowanie miejsc bytowania i lęgów rzadko spotykanych ptaków.
Zagrożenia (istniejące i potencjalne).
-rębne użytkowanie drzewostanu
-budowa stawów rybnych
- osuszanie złóż torfu
- nadmierna eksploatacja złóż torfu na cele ogrodnictwa
- nadmierne nawożenie gruntów ornych znajdujących się w sąsiedztwie
-zanik sieci melioracyjnych
Jest sporządzony plan ochrony, należało by go przyśpieszyć, zatwierdzić i szybko wdrożyć procedurę dla ujęcia w planach zagospodarowania przestrzennego gmin.
II. Obszar chronionego krajobrazu
Obszar chronionego krajobrazu obejmuje tereny chronione ze względu na wyróżniający się krajobraz o zróżnicowanych ekosystemach, wartościowe ze względu na możliwości zaspokajania potrzeb związanych z turystyką i wypoczynkiem lub pełnioną funkcje korytarzy ekologicznych. Ustanowienie O.CH.K nie wyklucza działalności człowieka na obszarze chronionym, jednakże musi być ona uwarunkowana potrzebami przyrody.
W granicach miasta Czaplinka leży Obszar Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Drawskie”. Jest on najstarszą formą ochrony krajobrazu na Pojezierzu Drawskim. Całość O.Ch.K. w gminie Czaplinek została zagospodarowana, w ramach NATURA 2000, do specjalnego obszaru chronionego oraz do obszaru specjalnej ochrony.
Przedmiotem ochrony jest ochrona naturalnego krajobrazu pojeziernego oraz kulturowego.
Zagrożenia tej formy krajobrazu to:
- rębne użytkowanie starodrzewu
- zalesianie łąk i pastwisk obniżające bioróżnorodność
- budowa stawów rybnych oraz sztuczne piętrzenie wody
- eksploatacja złóż torfu i ich odwadnianie
- presja wędkarska i rekreacyjna nad jeziorami
Należałoby wytyczyć pewne wskazania konserwatorskie i planistyczne polegające głównie na:
- przebudowaniu drzewostanów nie uzgodnionych siedliskiem
- dążyć do maksymalnego zalesiania bezpośrednich zlewni zbiorników wodnych
- zachować w stanie nienaruszonym starodrzewie
- wszystkie złoża torfu wykluczyć z eksploatacji
III. Pomniki przyrody
Zgodnie z art. 40 ustawy z dnia 16.04.2004, o ochronie przyrody (Dz. U. 92 poz. 880 z 30 kwietnia 2004 roku), pomnikami przyrody są pojedyncze twory przyrody żywej i nieożywionej lub ich skupisk o szczególnej wartości przyrodniczej, naukowej, kulturowej, historycznej lub krajobrazowej oraz odznaczające się indywidualnymi cechami, wyróżniającymi je od innych tworów, okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.
Dotychczas na terenie gminy Czaplinek skatalogowano 80 pomników przyrody, w tym 60 drzew i 20 głazów.
Foto 1. Pomnik przyrody (lipa), w Parku przy ulicy Wałeckiej
komentarze
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.